Mixel Oronos "Ezinezko egunsentia…"

Ezinezko egunsentia… Hona Mixel Oronos-en azken liburuaren titulua, eta azpitulu hau gehitzen dio : izurri beltzetik urrezko gangrenara.

Bi amikuztar gazteen ibilbideak baliatzen ditu hemengo elizaren ingurumarian Baionako apezpikuaren benedizioarekin eskuin muturra gero gehiago sartzen ari dela erakusteko.

Gazte horietarik bat, René Ollier Domintxindarra da, deportazioan hil dena 1944an, 20 urterekin. Bigarren gerla mundiala zen eta alemanen aztaparretarik eskapatzeko, iheslariak Atarratzeraino laguntzen zituen, gero handik muga pasa zezaten. Gutun batean bere izena agerturik, alemanek altxatu zuten eta Buchenwaldera eraman. Bere gorputza ez da sorterrira itzuli.

Bera baino urte bat lehenago, auzo herrian sortzen da Ithorrrotzeko jauregiko Bertrand d’Abbadie. Honek 20 urtetan, beste hautu batzu eginen ditu : miliziano sartzen da lehenik eta ondotik Waffen SS-etan aitzindari izanen da. Gerla bururatzean Argentinara eskapatzera heltzen da, ainitz nazien gisara. Familia handi bat haziko du 10 haurrekin, eta hiltzen denean 91 urtetan, bere gorputza bere sorterrira ekarria izan da.

René Ollier bezala engaiatu direnak baziren orduan, eta badira oraino ere. Bertrand d’Abbadieren ideien bidetik aldiz, Amikuze aldean gero gehiago agertzen dira, izan Domintxinen edo Etxarrin, Arüen edo Altzumartan. Sotana beltz horiek eskuin muturreko eliza bat eraikitzen ari dute, lehengoaren bidetik, eta hortarako bidelagun leiala dute Baionako apezpikua.

Gaia minbera da, eta bi gazte horien biziak paraleloan ezartzeak erakusten dauku gordinki atzo bezala, gaur ere, erne egotearen beharra.

Mixel Oronos apeza, erakasle izana da erretreta arte. Aspaldi du ez duela loturarik elizako hierarkiarekin eta bere urratsen libertate osoa duela. Bestalde, Euskal Konfederazioko lehendakari izana da elkartearen hastapenetarik. Bere idatzi gehienak frantsesez publikatuak ditu, aipatzen dugun liburu hau barne.