Euskal antzerkigintza
- ''Libertimenduak'' - Donapaleu (2012 - cc-by-sa Nahia Garat)
Bestalde hor dugu euskal antzerki herrikoi zaharrena den Pastorala, kanpoan emana eta kantatua.
Urtero, Zuberoan, herri oso batek pastorala bat antolatzen du.
Gaur egun, sail horretan, esperientzia berriak eramanak dira.
Antzerkia agertzen da ere maskaradetan eta kabalkadetan.
Antzerki mota frango
Antzerki mota anitz badira Euskal Herrian. Gehienak aspaldikoak dira eta zaila da jakitea nondik heldu diren.
Antzokietatik kanpo ematen diren emanaldietan, bereiz daitezke :
- Xiberuko pastorala, kanpoan ematen den euskal antzerki herrikoiaren mota landuena.
- Maskarada : antzerki mota hau ere kanpoan antzezten, kantatzen eta dantzatzen da. Xiberukoa da eta ihauteri garaian egiten da.
- Toberak.
Barneko antzerkia 1920. urteen hastapenetik goiti garatu da Euskal Herrian. XIX. mende ondarrean, Martzelino Soroa donostiarrak, antzerki obra onak idatzi zituen, molde klasikoan. 1960. urteaz geroztik, euskal idazle batzuek (Antonio-Maria Labayen, Piarres Larzabal, Telesforo de Monzon, Iñaki Begiristain, Imanol Elias, Daniel Landart, Guillaume Irigoyen, Mattin Irigoyen, Pantzo Hirigaray, Antton Luku...) bai eta idazlan arrotzen itzulpenek aberastu dute euskal antzerkigintza.
- Interneten
-
TXIKI IZATEARI UZTEKO MUGAN | Kultura - 2018-05-06, Berria.eus
"Antzerkigile eta programatzaileek goraldian igartzen dute formatu txikiko antzerkia, eta, horregatik, gero eta gehiago dira Euskal Herrian gisa horretako lanak programatzen dituzten jaialdi eta guneak. Zirkuitu egonkorrik gabe jarraitzen dute, ordea; bereziki euskaraz sortutako lanei dagokienez."
-
Literatur Emailuak: Bederatzi antzerki-lan argitaratuak | 2018-03-27, armiarma.eus
Martxoaren 27an Antzerkiaren Nazioarteko Eguna ospatzen da eta horren karietara, osorik irakurgai jarri ditugu Susak 80etan argitara emandako antzerki-bilduman kaleratutako liburuetako batzuk, sei zehazki: John Steinbeck-en Izar bat izan zen, Guillaume Irigoienen Hamar manu minduak eta Apetitu on!; Alfonso Sastreren Ez da pale egiteko ordua; Xabier Mendigurenen Kanpotarrak maisu eta Kultur Ministrariak ez digu errukirik; Imanol Eliasen Haunditasun ametsak eta Hiru morroiak; eta Marx anaien eta Maskarada taldearen Marxkarada.
-
‘Belako zaldüna’ herriko semea goraipatuko du Maule-Lextarrek |
Jean Bordaxar kantariak idatzi du pastorala, eta hark aurretik egindako bi obren ildoari eusten dio, pertsonaia bat gogora ekarriz. Uztailaren 29an eta agorrilaren 5ean taularatuko dute. Euskal Herriko seme bat du gogora ekarriko idazleak, haren bizi-urratsek Frantziako armadaburu gisa jardutera eraman bazuten ere. Jean-Philippe de Bela, Belako zaldüna gisa entzutetsu bilakatuko zena, 1709. urtean jaio zen, Maulen. Garai haietan ez bazen batere ohikoa ere, nahikoa zahartu zen, 1796an zendu baitzen, Pauen (Biarno).
Piarres Larzabal apez-idazle azkaindarrak eragin handia ukan du euskal antzerkiaren historian eta eraberritzean. 
